عجایب هفتگانه جهان: شگفتی های دنیای باستان در مقابل دنیای جدید

همه ی ما نام «عجایب هفتگانه جهان» را شنیده ایم،

اما آیا می دانید دقیقا چه هستن و از کجا آمده اند؟ این لیست نظر یک نفر نیست،

بلکه برگرفته از لیست های متعدد در طی سال ها به دست آمده است.

متاسفانه از عجایب هفتگانه باستانی، تنها هرم بزرگ جیزه هنوز پابرجاست.با این حال با نگاهی به لیست عجایب هفتگانه باستانی با معماری،نبوغ انسان وقابلیتهای ساخت و ساز دنیای باستان آشنا می شوید.

امروزه نیز لیستی از عجایب هفتگانه دنیای جدید گردآوری شده است. در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا با عجایب هفتگانه جهان یعنی شگفتی های دنیای باستان و در مقابل، با شگفتی های دنیای جدید آشنا شویم.

عجایب هفتگانه دنیای باستان

هرم بزرگ جیزه، مصر (Great pyramid at Giza)

اهرام سه‌گانه یا اهرام ثلاثی مصر نام سه عدد از اهرام تاریخی ساخته شده در دوران مصر باستان است که در محدوده شهر باستانی جیزه و در حاشیه شمالی شهر قاهره کنونی واقع شده‌است. قدمت اهرام جیزه به دودمان چهارم مصر می‌رسد. نام‌های این اهرام عبارتند از خوفو، خَفرِع و مَنقُرع می باشد. هرم بزرگ جیزه تنها بازمانده ی عجایب هفتگانه دنیای باستان، نمونه ای عالی از معماری مصری می باشد. این هرم، نمایانگر کمال تمدن باستانی مصراست که برای مدت 3800 سال بلندترین سازه دست ساز دنیا بود. به گفته ی مصر شناسان هرم بزرگ که از قدیمی ترین عجایب هفتگانه دنیاست، در طی 20 سال ساخته شده است.

ساخت مقبره در سال 2560 قبل از میلاد به پایان رسید و 2.3 میلیون بلوک سنگی در ساخت این هرم 140 متری به کار رفت. یکی از حقایق جالب در مورد هرم جیزه، دمای ثابت 20 درجه سلسیوس (برابر با دمای میانگین کره زمین) در بخش داخلی آن است. بسیاری از کارشناسان بر این باور هستند که حتی با تکنولوژی فعلی بشر نیز نمی‌توان چنین بنای بزرگی را با این دقت برپا کرد! قسمت بیرونی این هرم، از تعداد 144 هزار بلوک سنگی تشکیل شده است.

هر یک از این بلوک‌های سنگی با دقت بسیار بالایی به صورت تخته درآمده‌اند. ضخامت هر بلوک سنگی 2.5 متر و وزن متوسط هریک از آنان به 15 تُن می‌رسد. سنگ بنای این هرم در هر 4 طرف، در قالب یک سازه‌ی توپی شکل سنگی ساخته شده که در برابر تغییرات آب و هوایی و زلزله‌ مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهد.

باغ‌های معلق بابل، عراق (Hanging gardens of Babylon)

قرن هاست که هنرمندان از باغ های معلق بابل الهام گرفته اند. این باغ ها به دستور شاه نبوچادنزار دوم (سال 605 تا 562 قبل از میلاد مسیح) در بابل یا عراق امروزی ساخته شدند. آمیتیس شاهزاده ای ماد بود که پس از ازدواج با نبوچاندنزار و رفتن به بابل، از آنجا که به آب و هوای خشک بین النهرین عادت نداشت، بیمار می شود و بخت النصر برای بازگشت سلامتی او، دستور ساخت باغ های معلق را داد؛ که بر روی تراس هایی در 22 متری سطح زمین ساخته شدند.

مصالح این باغ ها از ترکیب خاک رس و کاه ساخته و در آفتاب پخته می‌شدند. سپس این خشت‌ها با استفاده از قیر به‌عنوان ملات به هم متصل می‌شدند. متأسفانه به دلیل جنس مواد به کار رفته احتمال حل شدن خشت‌ها در آب بسیار زیاد بود. البته این مشکل رایجی برای سایر ساختمان‌های بابل نبود چرا که در بابل باران به‌ندرت می‌بارید. اما از آنجایی که قرار بود این باغ‌ها دائماً آبیاری شوند، بنای ساختمان باید بیشتر محافظت می‌شد.

متاسفانه باغ های معلق بابل تنها عجایب هفتگانه ای هستند که محققان از مکان دقیق آن ها خبر ندارند. با توجه به آنکه در ادبیات روم و یونان در خصوص این باغ ها سخن زیاد است، برخی محققان بر این باورند که شاید هرگز وجود نداشتند.

تندیس زئوس در المپیا، یونان (Statue of Zeus at Olympia)

تندیس زئوس (شاهِ خدایان) در سال 435 قبل از میلاد طراحی و ساخته شد. این تندیس 13 متری صدها سال پابرجا بود تا قرن 5ام و 6ام که به دست رهبران مسیحی نابود شد. هرگز کپی از این تندیس به جنس مرمر یا برنز ساخته نشد و در قرن 5-6ام بعد از میلاد که مذهب پاگانیسم ممنوع شد، طرح این تندیس بلااستفاده ماند.

تندیس زئوس در معبدی در شهر المپیا (که محل برگزاری اولین بازی های المپیک بود) قرار داشت. گفته شده است که اجزای این تندیس از عاج فیل ساخته شد، در حالی که ریش و لباس زئوس از طلا بودند. سکه های بازمانده از آن زمان بیانگر آنند که زئوس محبوب بوده و باستان شناسان معتقدند در دست راست نشان پیروزی و در دست چپ او عصای سلطنتی قرار داشت که با فلزات و جواهرات قیمتی آراسته شده و روی آن عقابی خودنمایی می کرد.

دو نظریه راجع در خصوص تخریب مجسمه زئوس وجود دارد که هر دوی آن‌ها چندان قطعی و مسلم نمی‌باشند. طبق نظریه «جورج آلدرنوس» مورخ بیزانسی، در زمان حمل این مجسمه به قسطنطنیه به علت بی احتیاطی نگهبانان، آتش بزرگی در کاروان به وقوع پیوست که باعث از بین رفتن مجسمه شد. روایت دیگری هم هست که می‌گوید این آتش در خود معبد زئوس شکل گرفت و مجسمه و معبد با هم به خاکستر تبدیل شدند.

نیایشگاه آرتمیس، افسوس (Temple of Artemis)

نیایشگاه آرتمیس در سال ۵۵۰ قبل از میلاد در امپراتوری یونان (در ترکیه امروزی) ساخته شد. ساختمان این معبد عمدتاً از سنگ مرمر بود و توسط کرزوس پادشاه لیدیه به جای یک ساختمان قدیمی‌تر که بر اثر سیل نابود شده بود ساخته شد. در شب ۲۱ ژوئیه سال ۳۵۶ پیش از میلاد، مردی به نام هروستراتوس (Herostratus) برای جاودانه کردن نام خود در تاریخ، معبد آرتمیس را آتش زد و در واقع به هدف خود دست یافت.

اسکندر مقدونی هم در همین شب متولد شد. بنا به گفته پلوتارک تاریخ‌نگار، در آن شب آرتمیس چنان درگیر مراقبت از زاده شدن اسکندر بود که نتوانست از معبد خود محافظت کند. آرتمیس دوباره بازسازی شد، اما در سال ۳۹۱ تئودئوس کبیر (Theodosius the Great)، امپراتور روم، بعد از این که دین مسیحیت را به عنوان دین رسمی برگزید، معبد را بست. خود معبد نیز در سال ۴۰۱ توسط گروهی از مسیحیان تخریب شد و سنگ‌های آن برای ساخت بناهای دیگر مورد استفاده قرار گرفت. یک قرن بعد، زمانی که کنستانتین، امپراتور روم، بیشتر شهر افسوس را بازسازی کرد، از بازسازی معبد چشم پوشید، زیرا وی مسیحی بود و علاقه‌ای به مذاهب بت‌پرستانه نداشت.

در تور ازمیر از نیایشگاه آرتمیس دیدن فرمایید.

آرامگاه هالیکارناسوس، ترکیه (Mausoleum at Halicarnassus)

آرامگاه هالیکارناسوس میان سال‌های ۳۵۳ تا ۳۵۰ پیش از میلاد برای ماسول پادشاه کاریا و ساتراپ هخامنشیان ساخته شد. آرتمیس برای یافتن معماران ماهر گروهی را به سراسر یونان فرستاد تا سرانجام آنان دو معمار برجسته به نام‌های ساتیروس و پیتیس را یافتند. ارتفاع این بنا ۴۵ متر بوده و قسمت پایینی بنا به شکل مکعب ‌است و روی هر کدام از چهار دیوار اصلی تندیس‌هایی به شکل خدایان و فرشته‌های یونانی به چشم می‌خورده‌است.

این آرامگاه چندین قرن پابرجا بوده و مشرف به شهر بود. حتی زمانی که شهر به دست اسکندر کبیر سقوط کرد، این بنا دست‌نخورده باقی ماند. در جریان حملات دزدان دریایی در سال‌های ۶۲ و ۵۸ پیش از میلاد مسیح، آسیبی به این بنا نرسید. در واقع این بنا مدت ۱۷ قرن بر فراز ویرانه‌های شهر پابرجا بود. تا این که در جریان زلزله‌های قرن سیزدهم، ستون‌های بنا در هم شکست و ارابه‌ی سنگی به زمین افتاد. از سال ۱۴۰۴ بعد از میلاد مسیح، تنها قسمت‌هایی از پایه‌ی آرامگاه در میان خرابه‌ها قابل تشخیص بود.

در تور بدروم از آرامگاه هالیکارناسوس دیدن فرمایید.

غول رودس، یونان باستان (Colossus of Rhodes)

تندیس غول رودس از هلیوس (Helios) ‐ خدای خورشید ‐ که به قولی در ورودی بندر شهر رودس در یونان قرار داشت و به همین دلیل به غول رودس معروف شد. این غول تنها یک تندیس عظیم نبود بلکه نماد اتحاد مردم رودس به شمار می‌رفت. ساخت رودس به سال های ۲۸۰ تا ۲۹۲ پیش از میلاد بازمی گردد.

جود چنین تندیسی دو دلیل داشت؛ یکی بزرگداشت نبردهایی که رودس با دیگر مناطق داشت و در آن ها موفق بود و مردمانش علاقمند بودند یادواره ای از پیروزی هایشان داشته باشند و دیگری به نمایش گذاشتن اسطوره ی خورشید و نگهبان سرزمین. ساختار تندیس به تدریج با قرار گرفتن قطعات برنز بر روی چهارچوبی از آهن و سنگ، پدیدار شد. در نهایت این تندیس ۳۳ متر ارتفاع داشت که بر روی پایه‌های مرمرین به بلندی ۱۵ متر قرار گرفت. حدودا از ۵۰ سال پیش ایده ی ساخت دوبارهی غول رودس به وجود آمده است.

فانوس اسکندریه، مصر هلنی (Lighthouse at Alexandria)

برفراز برج فانوس اسکندریه آتشی قرارداشت تا در شب راهنمای ملوانان برای رسیدن به بندر اسکندریه باشد. این برج در جزیره کوچک فاروس بنا شده بود و از همین جاست که کلمه فاروس (و با تلفظی دیگر: فانوس) به معنای چراغ دریایی را برای این نوع ساختمان‌ها و مناره‌هایی که چراغ دریایی بر فراز آن است به کار می‌برند. ساخت این برج، کار ساختمانی عظیمی بود. بر زیربنایی به ابعاد ۳۰×۳۰ متر ساختمان چهار گوشه‌ای با زاویه‌های قائم به ارتفاع ۷۱ متر که به سمت بالا، قطر آن کمی کاهش می‌یافت، برافراشته شد.

نمای خارجی برج از سنگ مرمر سفید بود. بنا به گزارشات این بنا نیز مانند بسیاری از بناهای تاریخی دیگر، قربانی زمین‌لرزه بود. سپس در سال ۱۳۰۳ پس از میلاد، یک زمین‌لرزه‌ی بزرگ در منطقه به وقوع پیوست و فانوس را برای همیشه از کار انداخت. طبق گزارش‌های یونانیان، تخریب نهایی بنا در سال ۱۳۷۵ میلادی به وقوع پیوست. بقایای این سازه تا سال ۱۴۸۰ در محل باقی بودند تا اینکه در این سال از قطعات سنگی آن برای ساخت قلعه‌ای در جزیره استفاده شد که تا به امروز سرپا مانده است.

عجایب هفتگانه دنیای جدید:

کولوسئوم، ایتالیا (Colosseum)

کولوسئوم بزرگ‌ترین تماشاخانه در امپراتوری روم، امروزه در شهر رم ایتالیا قرار دارد. ساخت کولوسئوم که یکی از عجایب هفتگانه‌ی جدید جهان است، توسط وسپاسیان بین سال‌های ۶۹ تا ۷۰ میلادی انجام شده است. ساخت و ساز این تماشاخانه در سال ۷۲ میلادی، زمانی که دریاچه‌ی مصنوعی باغ تفریحی پادشاه قبلی پر شد، آغاز شد. شکل ظاهری این بنا به شکل یک بیضی بزرگ طراحی شده که ۱۸۷ متر قطر بزرگ و ۱۵۵ متر قطر کوچک آن بود و بر روی فونداسیونی به عمق ۱۲ متر قرار می‌گرفت. دیوارهای خارجی بنا از بلوک‌های سنگ آهک متخلخل تراورتن ساخته شده اند.

این بخش در واقع از طاق‌هایی تشکیل شده که در میان ستون‌ها قرار گرفته‌اند. هر کدام از 3 سطح دیوار دارای نوع متفاوتی از ستون است. در ستون‌های طبقه‌ی اول یا طبقه‌ی نزدیک به زمین از سبک دوریکا (Doric)، در طبقه‌ی دوم از سبک ایونیک (Ionic)، و در طبقه‌ی سوم از سبک قرنتی (Corinthian) که نزدیک به سبک کلاسیک یونان بود، استفاده شده است.

در بالاترین قسمت سازه یعنی درست روی طبقه‌ی چهارم، سایبان بزرگی تحت عنوان ولاریوم (velarium) وجود داشت که در صورت نیاز آن را روی صندلی‌ها مستقر می‌کردند تا تماشاگران از تابش آفتاب در امان بمانند. راه‌های ورودی و گذرگاه‌ها باید بزرگ و متعدد طراحی می‌شدند تا در صورت وقوع شرایط اضطراری افراد بتوانند به سرعت تماشاخانه را تخلیه کنند. به همین منظور، برای کولوسئوم ۸۰ ورودی/خروجی در پایین‌ترین طبقه طراحی شده است.

چهار ورودی برای افراد عالی‌رتبه و بقیه‌ی ورودی‌ها برای افراد عادی در نظر گرفته شده است. قطعاتی سفالی که جایگاه صندلی‌ها روی آن مشخص شده بوده، به عنوان بلیت به تماشاچیان عرضه می‌کردند. ساخت این تماشاخانه‌ی عظیم کمتر از ده سال طول کشیده است. تخمین می‌زنند ۷۰۰ هزار انسان و  یک میلیون حیوان در این آمفی‌تئاتر جان خود را از دست داده‌اند.

ماچو پیچو، پرو (Machu Picchu)

این شهر در ارتفاع ۶۰۰ متری رود خروشان اوروباما (Urubamba) بنا شده است. بقایای بناهای متعددی چون قصرها، حمام‌ها، معابد، اتاق‌های ذخیره‌سازی و نزدیک به ۱۵۰ خانه در میان ابرها خودنمایی می‌کنند. این سازه‌ها در سنگ‌های گرانیت خاکستری‌ رنگ در دل کوه‌ها ساخته شده‌اند به نحوی که نبوغ معماری و زیبایی‌شناسی این تمدن را نشان می‌دهند.

یکی از اصلی‌ترین کاربردهای این شهر، استفاده از آن به عنوان رصدخانه‌ی نجومی است. سنگ اینتیهواتانا (Intihuatana) به‌عنوان مشخص‌کننده‌ی تاریخ اعتدالین و سایر دوره‌های قابل توجه نجومی استفاده ‌شده است. خرابه های به جا مانده از ماچوپیچو در پرو شامل ۳۰۰۰ پله است که بسیاری از آن ها اجازه ی دسترسی به تراس ها و مناطق اطراف کوه را می دهند.

شهر باستانی پترا، اردن (Petra)

پترا، شهری کامل، که همه آن در کوه و در تخته سنگ هایی به رنگ گُل سرخ یا رنگ صورتی تراشیده شده‌ است. از اینجاست که نام این شهر زیبا پترا نهاده شد. کلمه پترا به زبان یونانی به معنی صخره است و چون این شهر باستانی تماما در سنگ (صخره) کنده شده ‌است آن را پترا نامیدند. نام قدیم این شهر سلع بود، یعنی صخره، رومیان نامش را به زبان خودشان ترجمه نموده‌اند. شهر پترا در نزدیکی مرزهای صفحه‌ی تکتونیکی عربستان قرار داشت و مدام در معرض زلزله‌ بود.

در ۱۹ ماه مه سال ۳۶۳ پس از میلاد،  یک زلزله‌ی مخرب در این منطقه به وقوع پیوست و نیمی از شهر را تخریب کرد. یکی از بخش‌هایی که در این زلزله از بین رفت سیستم حیاتی توزیع آب شهر بود؛ بنابراین شهر پترا برای چند قرن آتی خالی از سکنه بود. این زلزله پایانی بر شکوه و قدرت پترا به عنوان یک مرکز تجاری مهم بود. پترا شهری است که مقبره‌های متعدد و بناهای مذهبی بی‌شماری دارد که در دل صخره تراشیده شده‌اند. نزدیک به ۸۰۰ مقبره‌ی‌ حفاری‌ شده در پترا وجود دارد.

تاج محل، هند (Taj Mahal)

تاج محل فقط یک سازه نیست؛ تاریخ تاج محل، تاریخ هند است. این بنا به دستور امپراطور مغولان هند، شاه‌جهان، ساخته شده است. ساخت این بنا از سال ۱۶۳۲ تا ۱۶۵۳ و مدت ۲۲ سال به درازا کشید. برای ساخت این بنا از ۲۲۰۰۰ انسان  و ۱۰۰۰ فیل استفاده شده است.

این بنا برای یادبود همسر شاه، یک شاهدخت ایرانی به نام ممتاز محل، ساخته شد. چهار طرف تاج محل دقیقا مشابه هم ساخته شده است و از هر زاویه‌ای کاملا یکسان به نظر می‌رسد. ظاهر تاج محل با انعکاس نوع نور روی سنگ‌ها تغییر می‌کند. مناره‌هایی در این بنا ساخته شده تا ظاهر آن را از دور درخشان‌تر کند. روی این مناره‌ها ورقه‌هایی از طلا به کار رفته است.

در تور https://is.gd/PThaXkهند از بنای تاج محل دیدن فرمایید.

مجسمه مسیح، برزیل (Cristo Redentor)

مجسمه محبوب و زیبای مسیح منجی، یکی از معروف‌ترین تندیس‌های دنیا است که در قله کوه کورکووادو در شهر ریودوژانیرو با ارتفاعی برابر با ۳۹٫۶ متر دارد و در فاصله ۷۱۰ متری از زمین قرارگرفته است. مجسمه مسیح ریو به‌عنوان پنجمین مجسمه بزرگ مسیح در دنیا شناخته شده است و چهارمین تندیس بزرگ جهان است. سنگ‌های استفاده شده در ساخت تندیس از معادن سوئد تأمین شده اند. تندیس مسیح ریو در تاریخ ۷ جولای ۲۰۰۷ به‌عنوان یکی از عجایب هفتگانه جهان شناخته شد.

دیوار بزرگ چین، چین (Great Wall of China)

امروزه هیچ‌کس از مسیر و طول دقیق دیوارهای اولیه اطلاعی ندارد، اما آن دیوارها حفظ شده‌اند و توسط سلسله‌های بعدی فرمانروایی در چین گسترش پیدا کرده‌اند. قسمت‌هایی از این دیوار قدیمی ممکن است اکنون بخشی از دیوار بزرگی باشند که امروزه پابرجا است و آن را به‌عنوان دیوار بزرگ چین می‌شناسیم. در اول سپتامبر ۱۴۴۹ بعد از میلاد، ارتش ۵۰۰ هزار نفری دودمان مینگ در یک نبرد سرنوشت‌ساز از ارتشی کوچک‌تر از مغول‌های شمال شکست خورد.

پس از به اسارت گرفتن امپراتور جنگ تونگ، دولت مینگ تقریبا فروپاشید. این رویداد دودمان مینگ را بر آن داشت تا دیوار دفاعی جدیدی در مرزهای شمالی در جنوب صحرای اوردوس (Ordos) بسازد. این همان دیواری است که امروزه به‌عنوان دیوار بزرگ چین و یکی از عجایب هفتگانه‌ی جدید جهان شناخته می‌شود. در نهایت، این دیوار باید طولی در حدود ۶,۲۵۹ کیلومتر داشته باشد، اما وجود موانعی چون دره‌ها، رودها و تپه‌ها طول این دیوار دفاعی مستحکم را تا ۸,۸۵۱ کیلومتر افزایش داده‌اند.

زمانی که ساخت این دیوار به پایان رسید، از شهر کینگهوانگداو در شرق تا دریاچه‌ی لاپ (Lop Lake) در غرب کشیده شده بود. این دیوارها در واقع ترکیبی از دو دیوار هستند که فضای بین آن‌ها با قطعات بزرگ سنگ، قلوه‌سنگ و خاک پر شده است. در بالای دیوار و بین بارو‌ها مسیری وجود دارد که از آن به‌عنوان جاده استفاده می‌شود. این دیوار در واقع مسیری را برای سربازان و قاصدان فراهم می‌کرد تا به جای راه‌های صعب‌العبور از آن استفاده کنند.

چیچن ایتزا، مکزیک (Chichén Itzá)

در حالی که قدمت قدیمی‌ترین اشیاء و آثار باستانی یافت شده در چیچن ایتزا به سال اول تا ۲۵۰ میلادی باز می‌گردد، احتمال می‌رود که این مجموعه از مدت‌ها قبل محل زندگی قوم مایا بوده است. قبایل مایا برای مدت ۸۰۰۰ سال در فلاتی زندگی می‌کردند که بیشتر شبه‌جزیره‌ی یوکاتان را تشکیل می‌دهد.

شهر آن‌ها با عنوان چیچن ایتزا به معنی دهانه‌ی چشمه‌ی ایتزا شناخته شد. تقریبا در ۱۲۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر مریدا، بقایای مجموعه‌ی باستانی چیچن ایتزا قرار دارد که شناخته‌شده‌ترین مجموعه‌ی باستانی متعلق به قوم مایا در ایالت یوکاتان است. قوم مایا، در زمینه‌های مختلفی از جمله سفال‌گری، بافندگی، پیکرتراشی و جواهرسازی مهارت‌های ویژه‌ای داشتند. آن‌ها شبکه‌ی تجاری وسیعی در جنگل‌ها و بین سواحل شرقی و غربی یوکاتان و آمریکای مرکزی ایجاد کرده بودند.

از طریق همین شبکه‌ی تجاری بزرگ، آن‌ها می‌توانستند منابع مورد نیاز خود را از فواصل دور تهیه کنند؛ منابعی چون ابسیدین (شیشه‌ی آتشفشانی) از مرکز مکزیک و طلا از آمریکای مرکزی.